Journalistiek-project gemaakt in Belfast, Noord-Ierland.
In 1969 werd een aantal van deze muren gebouwd na uitbraak van rellen tussen katholieken en de protestanten, ook wel ‘The Troubles’ genoemd. Het moest een tijdelijk oplossing worden; de muren zouden een maand of zes blijven staan. Hoewel de vrede twintig jaar geleden ondertekend is, staan de muren er nog steeds.
Overal toeristen
Een frisse lentewind waait door Belfast West. Voor Noord-Ierland is het bijzonder goed weer, ditmaal geen regen, maar een strakblauwe lucht met felle zon. Muren van wel tien meter hoog doemen op wanneer je de Cupar Way in Belfast West nadert. Het doet een beetje denken aan de Berlijnse Muur. De wijk ligt er verpauperd bij. Afval langs de stoepen, lege flessen alcohol in de berm. Alsof iemand vergeten is de bezem er doorheen te halen. Toch staat het er vol met toeristen uit allerlei landen. Je hoort Duitsers lachen, je ziet een stel Britten met een gids meelopen en je ziet Japanners een selfie nemen voor thuis.
“Het is lang niet zoals vroeger”
Langs de felgekleurde muren aan Cupar Way komt een stelletje hand in hand aanlopen. “Ik heb vrienden in Eindhoven’’, zegt de jongen. Vinny is zijn naam. Hij is katholiek en heeft een relatie met Kirstie, het verschil is dat zij protestant is, en aan de andere kant van de ‘Peace Walls’ woont. De twee zien het verschil niet als een probleem. “Er zijn af en toe wat relletjes tussen de twee kanten, maar het is lang niet meer zoals het vroeger was. De tijd van gangsters is voorbij. We zijn allemaal volwassen geworden. We werken, we verdienen geld, we maken vrienden en we hebben lol. Het is niet anders dan bij jullie in Nederland’’, zegt Vinny. Of de muren verwijderd gaan worden is nog maar de vraag, Kirstie denkt van niet, Vinny is optimistischer: “Ik denk dat ze het in delen gaan doen, zo kunnen mensen eraan wennen dat hun buurman katholiek of protestant is. Een groot deel is al verwijderd. Ik denk dat wanneer ze weggehaald worden er weinig problemen zullen zijn. Misschien dat een paar oudere mensen het wel een beetje moeilijk vinden.’’
Een vredes-journalist
“De muren daar bij de Cupar Way zijn steeds hoger geworden. De poorten zijn overdag open, maar ’s avonds gaan ze volgens mij nog gewoon dicht’’, vertelt Allan Leonard een paar kilometer verderop. Hij werkt voor Shared Future News, vlakbij de befaamde Queen’s University. Allan noemt zichzelf een ‘peace journalist’. “Ik ga verder waar de mainstream media ophouden. Zij houden zich vooral bezig met het drama en de conflicten, ze zien vaak niet de nieuwswaarde van andere soort verhalen. Wij maken meer inhoudelijke producties en werken minder met deadlines om meer tijd in onze verhalen te steken.’’ Het platform van Allan houdt zich bezig met de ‘peace building’ in Noord-Ierland. Dit doen ze door middel van grote verhalen, maar ook podcasts. Hij noemt zijn werk erg belangrijk: “Je hebt niet voldoende aan de gewone media hier in Noord-Ierland. Het beste is om je eigen krant samen te stellen. Zoek op het internet naar artikelen en print je eigen samenstelling uit!’’, zegt Allan.
De muren slechten
Volgens Allan is het lastig om de muren te slechten: “Meerdere organisaties zijn betrokken bij de muren. Sommigen muren zijn van het Departement van Infrastructuur, Justitie is betrokken bij de plek van de muren en daarnaast is er nog een organisatie die verantwoordelijk is voor de poorten. In de jaren negentig was het hele centrum afgesloten, wat dat betreft is er veel veranderd. Sommige auto’s mochten niet op bepaalde plekken neergezet worden door de dreiging van autobommen. Ik denk dat er eigenlijk alleen nog maar psychologische muren zijn. De mensen voelen zich er veilig, hoewel er geen dreiging meer is van de bommen. Je kan de muren wel neerhalen, maar zolang de psychologische muren nog tussen de mensen staan, zullen er geen muren neergehaald worden.’’ Allan kijkt even uit het raam naar. Ja, het is warm hier, hij zegt dat we maar geluk hebben met dit soort temperaturen. “Er is nog maar één muur neergehaald, de bedoeling is dat ze in 2023 allemaal weggehaald zijn. Maar de policy is dat de muren pas verwijderd worden als de mensen er oké mee zijn. Het is onmogelijk om gescheiden van elkaar te leven tegenwoordig. Je komt elkaar tegen in scholen, supermarkten, etc. Je kan ook niet zien of iemand bijvoorbeeld katholiek is, tenzij je het gaat vragen. Mijn missie voor Shared Future News is om een groot platform neer te zetten samen met een aantal ‘peacebuilders’. Op dat platform moet veel informatie komen te staan, daarnaast moet het inzicht geven in de ‘peacebuilding’ in Noord-Ierland’’, licht Allan toe.
Vooruitgang
Terug in het centrum van Belfast kijkt de Schotse Fiona Liversidge vanachter haar bureau naar de toeristen die binnen komen lopen. Fiona is communicatieleidinggevende bij het Belfast Welcome Center. “Ik woon nu twintig jaar in Noord-Ierland, mijn vrienden verklaarden mij toentertijd voor gek toen ik vertelde dat ik naar Belfast ging verhuizen’’, zegt Fiona lachend. Ze is van mening dat er de afgelopen jaren veel is veranderd in Belfast. Volgens haar is het imago flink verbeterd en het gaat langzaam de goede kant op met de stad. ‘’Veel mensen willen de muren weghebben, maar het is toch echt aan de bewoners zelf. Misschien dat de muren daadwerkelijk gesloopt gaan worden in 2023. We zijn al zoveel vooruitgaan sinds het Goede Vrijdagakkoord’’, zegt Fiona terwijl ze een slok van haar thee neemt. Net als Allan denkt ook zij dat ze goed op weg zijn in Belfast West: “Het is goed om de aspiraties te hebben om de muren te verwijderen. Er zit vooruitgang in, zowel op politiek vlak als op economisch vlak.’’
Brexit
Het politieke klimaat is de laatste tijd wel aan het schommelen in het Verenigd Koninkrijk. De Brexit komt eraan. En hoe dat in zijn werk gaat is volgens Fiona nog onbekend. “Het zorgt voor veel speculaties, we moeten nog even zien hoe dat gaat uitpakken. Sommigen vinden dat met de Brexit het Goede Vrijdagakkoord in de prullenmand gaat. Ik denk dat de meeste mensen gewoon door willen gaan. Het leven in de stad gaat verder. Het is een witte olifant, we weten nog precies wat de olifant is zeg maar. Er is veel naïviteit, het Britse parlement weet niet wat ze op de hals hebben gehaald, denk ik’’, zegt Fiona hoofdschuddend.
Vinny en Kirstie hebben haast en snellen zich naar een rokende zwarte auto die ongeduldig op ze wacht bij de poort van Cupar Way. ‘’Have nice a day,’’ roept Vinny nog na. Hand in hand stappen ze in het voertuig, geen muur die ze belemmert.